Jaaravond weide- en akkervogelbescherming 2023

Op woensdag 15 februari 2023 is het beschermingsseizoen voor de weide- en akkervogels in Brabant ingeluid met de provinciale jaaravond weide- en akkervogelbescherming op het provinciehuis in Den Bosch. Ruim 300 vrijwilligers, agrariërs en andere geïnteresseerden waren op deze avond aanwezig. Meer dan ooit werd duidelijk gemaakt dat verandering nodig is om onze boerenlandvogels in Brabant te behouden, want de cijfers die in 2022 behaald zijn, vooral voor de kievit, vallen erg tegen.

Joris Hogenboom, directeur van Brabants Landschap, opende de avond door alle aanwezigen welkom te heten op het Provinciehuis. De eerste live jaaravond sinds 2022.Twee jaar lang is, door de toen geldende coronamaatregelen, de jaaravond via een livestream aangeboden. Nu kwamen bezoekers eindelijk weer fysiek samen in het provinciehuis in Den Bosch’. Deze samenkomst is belangrijker dan ooit. In zijn openingswoord blikte Joris terug op een roerig 2022. De nadruk lag op de bijzondere samenwerking tussen agrariër en vrijwilliger, die ondanks tegenvallende resultaten en toegenomen spanning goed is en blijft. Hij keek ook vooruit naar de hoopvolle grote plannen die er liggen om onder andere de droogteproblematiek in Brabant aan te pakken. Met deze boodschap is het eerste jaarverslag overhandigd aan Hagar Roijackers, gedeputeerde Water, Natuur en Gebiedsgerichte aanpak.

Roijackers richtte zich tijdens de jaaravond kort tot alle aanwezigen. Zij gaf een korte toelichting op de toekomstige koers die de Provincie Noord-Brabant gaat varen ten aanzien van het thema weidevogelbescherming. Daar liggen voor de provincie de komende jaren diverse uitdagingen en ambities als de teloorgang van de biodiversiteit, aanhoudende droogte en klimaatproblematiek. Hagar uit haar bewondering voor de weidevogelbeschermers. Zij hebben een speciaal plekje, door het werk wat zij onvermoeibaar doen, ondanks de tegenvallende resultaten.

 “Eikensterfte en vogelsterfte is niet alleen een probleem van mensen die van natuur houden. Het is een probleem van ons allemaal.” – Hagar Roijackers

Traditiegetrouw werd er deze avond teruggeblikt op het afgelopen jaar en vooruitgekeken naar het komend beschermingsseizoen. Fien Oost, Provinciaal Coördinator en Lisa van den Biggelaar,  Projectmedewerker Soortenbescherming, gaven een toelichting op de hoogtepunten van het weidevogelseizoen 2022.
De terugblik liet zien dat in 2022 ruim 750 vrijwilligers de akkers op gingen om legsels van onder andere kievit, grutto en wulp te beschermen. Samen met bijna 1700 agrariërs hebben zij enorme inspanningen geleverd om ervoor te zorgen dat ook in 2022 de nesten weer uitkwamen. Het uitkomstpercentage is daarom goed, maar het aantal gevonden legsels is gedaald ten opzichte van 2021.

“Uit onze groepsgesprekken en tijdens startavonden en bijeenkomsten kwam naar voren dat er veel vogels waren die helemaal niet tot broeden kwamen, dit door omstandigheden op de akkers en weides.” – Fien Oost

De resultaten van dit jaar zijn daar ook naar. Dit bleek ook uit de resultaten van dit jaar, waaronder een historisch laag aantal gevonden nesten. Vooral de kievit – Brabants meest algemene weidevogel – heeft het zwaar te verduren gehad. Na de presentatie van de hoogtepunten en resultaten van 2022 nam kievit onderzoeker Tim Visser van Wageningen University & Research het podium. Visser gaf een presentatie over de resultaten van het zenderonderzoek, landelijk uitgevoerd in 2022. Met als belangrijkste conclusie dat er onvoldoende aanbod is van goede plekken om kuikens groot te brengen. Kievitouders zijn van nature goed in het vinden van deze plekjes in de korte vegetatie met reliëf in de bodem en natte omstandigheden. Dat zij ondanks deze slimmigheid te weinig kuikens grootbrengen is veelzeggend.

Na de pauze vertelde scholeksteronderzoeker Bert Dijkstra over vijftien jaar lang onderzoek naar dak-broedende scholeksters in Assen. Extra toepasselijk omdat dit jaar uitgeroepen is tot het ‘Jaar van de scholekster’. Deze vogelsoort – die eerst veelal voor kwam in de kustgebieden en agrarisch gebied – trekt steeds meer richting het stedelijk gebied. In de steden voelt deze soort zich prima thuis op de grinddaken. Voedsel vinden ze op gazons, sportvelden en bermen, zolang die niet meer dan 50 meter van het nest af ligt. Scholeksters die op daken broeden, kennen andere uitdagingen dan scholekster op het boerenland. Dijkstra sloot zijn betoog af met de oproep aan vrijwilligers om hun kennis en kunde ook in te zetten voor scholeksters in het stedelijk gebied. Die kunnen ook wat hulp gebruiken.

Als afsluiting van de avond werd de oorkonde “Vrijwilliger van het Jaar” uitgereikt door Joseph Vos, voorzitter van Brabants Landschap. Dit jaar mocht Maaike Riemslag uit Gilze de prijs in ontvangst nemen. Zij ontving deze prijs voor haar jarenlange inzet, innovatieve ideeën ter verbetering en verbreding van de weidevogelbescherming en het motiveren van anderen.