Landgoed Tongelaar uitgeroepen tot Icoonlandschap
Landgoed Tongelaar is op 27 augustus uitgeroepen tot het nieuwste Icoonlandschap van Nederland. Na Noorbeek, de Hoge Berg op Texel, het Aaltense Goor, Staverden & Leuvenum en de Sint-Jansberg, is Tongelaar het zesde gebied met dit predicaat. De titel Icoonlandschap wordt toegekend door de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap (VNC), in samenspraak met lokale partijen die betrokken zijn bij het behoud en de ontwikkeling van het gebied. De onthulling vond plaats op Kasteel Tongelaar.
Zesde Icoonlandschap van Nederland
In De Gelderlander - editie Land van Cuijk, geschreven door Joost Adriaans - verscheen een prachtig interview met beheerder Gijs Looijen over Landgoed Tongelaar, de prijs en het harde werk:
De meeste mensen moeten er niet aan denken: wonen op je werk. Maar voor Gijs Looijen uit Mill ligt dat toch net iets anders. Hij woont en werkt in een ‘icoonlandschap’.
Hij heeft een kasteel in zijn achtertuin.
Dassen als buren.
Uitzicht op een zonnebloemveld.
En een veld met lupinen.
,,De peulvruchten daarvan zijn erg gezond.”
Gijs Looijen (45) leeft met vrouw en kinderen in het paradijs. Minpuntje: hij moet er ook werken. Al lijkt de beheerder van Landgoed Tongelaar in Mill daar geen moeite mee te hebben. ,,Het is niet vervelend”, zegt hij met gevoel voor understatement. Woon-werkverkeer? ,,Eén deur.”
Drie jaar woont en werkt hij in en vanuit zijn beheerderswoning op het landgoed dat sinds dinsdag ‘Icoonlandschap’ is. Een predicaat afgegeven door Vereniging Nederlands Cultuurlandschap om aan te geven dat het gebied een bijzondere natuurparel is. In Nederland zijn nog vijf van die landschappen.
Zeldzame orchideeën komen eraan
Volgens de vereniging zijn icoonlandschappen gebieden met ‘een bijzondere schoonheid en gaafheid’. Cultuurlandschappen zijn het, door de mens omarmd en gevormd. Verschillende partijen zetten zich voor de gebieden in. Om ze te behouden en om ze verder te ontwikkelen. Boeren werken biologisch, het kasteel op het landgoed ontvangt wandelaars en bruidsparen. Gijs Looijen werkt namens Brabants Landschap voor de natuur.
,,Het allermooist is dat je bijdraagt aan iets nuttigs, in dit geval aan de biodiversiteit. Je kunt mensen uitleg geven over het landgoed, vertellen over de successen.” Recent voorbeeldje: ,,De maaiveldverlaging. We hebben een bloemrijk grasland aangelegd waar de eerste zeldzame orchideeën nu beginnen te verschijnen.”
Een mooi vak. En net als in elk beroep is het niet iedere dag halleluja. ,,Je hebt ook wel eens klagende boeren en burgers. Die dan last hebben van overhangend hout.” Om maar wat te noemen. ,,Burgers zijn steeds mondiger. Dan moet je dat takje dat overhangt echt weghalen. Soms denk je dat je een park aan het onderhouden bent in plaats van een natuurgebied.”
Natuurlijk, er zijn ernstiger zaken om je druk over te maken. Verdroging van de bodem. Wildcrossers. ,,Dumping van drugsafval is tot nu toe aan ons voorbij gegaan, maar daar maken we ons wel zorgen over.”
Afval, in welke vorm dan ook, wil je niet in je icoonlandschap.
Maar wat maakt Landgoed Tongelaar nou zo bijzonder?
Dassenhoofdstad van Nederland
,,We hebben niet één super bijzonder ding, het is de combinatie. Er zitten hier veel dassen. We zijn denk ik de dassenhoofdstad van Nederland. Als ik hier ’s avonds loop met mijn hond, kom ik ze gewoon tegen. We hebben geen chique kasteel, geen machtige bossen. We hebben akkers, weides. Houtopstand. Het kasteel is wel oud en imposant. Het is het samenspel dat klopt.”
Landgoed Tongelaar is volgens Looijen ‘een dynamisch landgoed’. ,,Er wordt gezweet, gebloed, gevloekt en getrouwd. Er is altijd wel wat aan de hand. Het is een levend landgoed. Geen landgoed waar alles is aangeharkt. Er werken biologische boeren, voor wie gifspuiten vals spelen is. Dan moet je wel harder werken.”
Hij heeft zo zijn ‘eigen’ plekjes op het landgoed. ,,Er staat hier een aantal imposante oude beuken. Als ik even baal of wil reflecteren ga ik daar graag zitten. Dan kijk je uit over een bloemrijk grasland. Dat voelt dan even heel compleet.”
Landgoed Tongelaar is nooit uitontwikkeld. Sinds vorig jaar is er een inheems voedselbos. ,,Met tamme kastanjes, bessen en noten.” Lokaal voedsel. ,,Geen ingrediënten voor de Japanse kippensoep.” Bedoeld als ‘valfruit’, fruit dat vanzelf van de bomen en struiken valt zodat de dieren ervan kunnen genieten. Voor de dassen, voor de vogels. ,,Niet voor mensen om hun zakken mee te vullen.” Alhoewel mensen er wel welkom zijn. ,,Ik heb als droombeeld om hier met schoolklassen educatieve plukmiddagen te houden.”
Busladingen toeristen?
Eerst maar eens genieten van het predicaat Icoonlandschap. Of dat geen massale toeloop van toeristen in de hand werkt? ,,Ik verwacht niet dat hier bussen met Koreanen gaan komen, dat zal wel meevallen. Tongelaar was al in populariteit aan het stijgen. We hebben hier niet de meest kwetsbare natuur. Het padennetwerk is redelijk beperkt. De fietsers en wandelaars die hier komen of gaan komen, kunnen we wel hebben.”
Bovendien is het landgoed tussen zonsondergang en zonsopgang gesloten.
,,Dan is Tongelaar gereserveerd voor de natuur.”
,,En voor mij.”
Schrijf je in voor onze nieuwsbrieven
Wil je op de hoogte blijven van het laatste nieuws, onze werkzaamheden, leuke activiteiten, cultuur- en natuurweetjes en vrijwilligerswerk bij Brabants Landschap? Meld je dan aan voor onze nieuwsbrieven op het gebied van terrein, -landschap en soortenbeheer.
