Verlies voor het een is kansen voor het ander

Het begon allemaal toen in 2017 bekend werd gemaakt dat Gilze-Zuid een nieuwbouwwijk erbij zou krijgen. Met het verlies van een goede uilenbiotoop op die plek, werd er gekeken naar opties om ergens anders een nieuw geschikt biotoop te creëren. En die biotoop komt er dankzij de vele inspanningen van het burgerinitiatief ‘Wouwervallei’. Initiatiefneemster Maaike Riemslag: “Het was een lange weg, maar ook een hele mooie weg. Al die mensen en partijen die zich samen inzetten voor het landschap en haar soorten, mooier kan het niet.”

Het waren buurtbewoners Maaike Riemslag en Jos Dilven die destijds hun buurtgenoten benaderden om mee te doen met de plannen om de omgeving van buurtschap Langereit geschikt te maken voor de steenuil, boomkikker en voor nog veel meer andere soorten. Ondanks dat toen nog niet duidelijk was hoe het plan er uiteindelijk uit zou zien, was de buurt positief gestemd. Met hun burgerinitiatief stapten ze richting gemeente Gilze en Rijen voor eventuele financiering of mogelijkheden. Van een klein plan groeide het in de jaren daarna uit tot een groot project rondom landschapsherstel.

Niet alleen het landschap en de biodiversiteit krijgen in de komende jaren een boost, maar ook de problemen rondom water (te nat of te droog) worden meegenomen. Er worden kleine klimaatbuffers gerealiseerd.

Buurtinitiatief als verbinder van groene partners

Ook gemeente Breda, waterschap Brabantse Delta en Brabants Landschap haakten bij het burgerinitiatief aan. Met hun komst werden plannen gemaakt voor landschapsherstel over een lengte van wel 8 kilometer. Brabants Landschap kocht in de buurt een perceel landbouwgrond  op en vroeg Verschel & Van Dun om de ruil tussen kavels mogelijk te maken. Daarmee kunnen de percelen van de vier betrokken grondeigenaren omgezet worden in natuur, terwijl zij vlakbij andere grond ter beschikking krijgen.

Om het geld hiervoor bij elkaar te krijgen werd gekeken naar de Stimuleringsregeling Landschap (StiLa), een provinciale subsidieregeling waarin gemeenten en waterschappen budget inleggen dat door de provincie Noord-Brabant wordt verdubbeld. Brabants Landschap informeerde met het Coördinatiepunt Landschapsbeheer de grondeigenaren over de mogelijkheden van StiLa voor landschapsontwikkeling op hun percelen. Met al die partijen bij elkaar werd op 24 juni 2020 een ‘intentieovereenkomst’ getekend door beide gemeenten, het waterschap, Brabants Landschap, Natuur- en Landschapsvereniging Gilze en Rijen (NLGR) en het burgerinitiatief waarmee het allemaal begon.

Klimaatbuffers

In 2025 is het na al die jaren van overleg, puzzelen en plannen maken eindelijk zover; de schop gaat de grond in! 5 hectare nieuw landschap wordt er in buurtschap Langereit langs de Gilzewouwerbeek ontwikkeld.

Door onder meer delen af te graven voor waterberging, (kikker)poelen aan te leggen, bomen aan te planten en kruidenrijk grasland te realiseren, ontstaan er kleine natuurlijke klimaatbuffers. Door klimaatverandering hebben we steeds vaker te maken met langere perioden van droogte of juist veel neerslag. De klimaatbuffers zorgen voor meer buffering om extreme situaties iets te kunnen dempen. Nu stroomt al dit water nog rechtstreeks richting Breda. Door de landschapsontwikkeling rondom de Gilzewouwerbeek is dat straks verleden tijd.

Brabant Behaagt

Niet alleen de aanleg van landschapselementen in van belang, maar juist ook het langjarig beheer ervan. Met ‘Brabant Behaagt’ – een project in Van Gogh Nationaal Park – werkt het Coördinatiepunt Landschapsbeheer van het Brabants Landschap aan de ontwikkeling van (financiële) instrumenten die het voor agrariërs aantrekkelijker moeten maken om landschap weer een plek te geven op hun bedrijf. Vergoedingen voor langjarig beheer zijn essentieel hierin. Het ontwikkelen van de instrumentenkoffer wordt mogelijk gemaakt door financiering vanuit het ministerie van LVVN. De ontwikkeling in de Wouwervallei is een geweldige casus voor het vullen van de instrumentenkoffer.