Waarom en hoe

Er zijn verschillende aanleidingen om De Lange Bleek om te vormen naar een open boslandschap. Sommigen ingrepen zijn klein en minder opvallend, maar de natuurwaarde kan er enorm van toenemen. Recreanten blijven welkom in het gebied; de beleving en variatie zullen toenemen, dus een wandeling wordt zelfs nog aantrekkelijker.

Hieronder volgen de verschillende aanleidingen om het bos te veranderen, met een toelichting erbij hoe we dat aanpakken.

• Bos

Het naaldbos van De Lange Bleek is vrij eenvormig (veel dezelfde boomsoorten van gelijke leeftijd). Uit een vogelinventarisatie van 2015 bleek dat deze naaldbossen niet in trek zijn bij de meeste vogelsoorten. Door een laatste dunning uit te voeren, ontstaat meer licht en ruimte op de bosbodem voor het kiemen van jonge bomen. Bij deze dunning worden ook gaten gemaakt in het bos. Zo ontstaan meer bosranden, die erg interessant zijn voor vogels, insecten en kleine zoogdieren. Een deel van de gaten wordt beplant met inheemse loofhoutsoorten die veel bessen of noten dragen. Andere delen blijven open door begrazing (lees verderop meer over de begrazing) of zullen zich spontaan vullen met jonge boompjes. Niet alle gevelde bomen worden afgevoerd. Liggend dood hout is erg waardevol voor insecten, paddenstoelen en het bodemleven.

Op 23 juni 2016 trok er een “supercel” (de zwaarst mogelijke onweersbui) over de Lange Bleek. Hagelstenen ter grootte van pingpongballen bombardeerden het dennenbos. We noemen dit zwaar aangetaste bos van ca. 25 ha. ook wel het ‘supercel-bos’. Hier is door de onweersbui eigenlijk al een start gemaakt met een open boslandschap met meer variatie. Bomen zijn doodgegaan en omgewaaid. Er is dus meer dood hout en er zijn gaten in het bos ontstaan. Na  de supercel volgden extreem droge zomers. Douglas en lariks zijn daardoor sterk in vitaliteit verminderd. Zo is er al veel dood bos ontstaan en en zijn we terughoudend geweest met verdere ingrepen.

Streefbeeld Lange Bleek (bron: Ecoplan Natuurontwikkeling)

Onderschrift illustratie: Boven de huidige situatie, onder het gewenste streefbeeld, het gevarieerde open natuurbos . In het huidige bos vinden we hoogstens fragmenten natuurlijk bos, bestaande uit inheemse bomen, struiken en kruiden, en dan alleen aan de randen en zomen, waar voldoende licht kan toetreden. De tekening laat zien hoe de elementen open ruimte (1), verjonging (2), jonge bomen (3) en volgroeide bomen (4) in het bestaande bos ruimtelijk gescheiden zijn, meest in vakjes. In het natuurlijke bos zijn ze kleinschalig met elkaar verweven. Bloeiende bosranden (5) en dode en oude langzaam stervende bomen (6) ontbreken in het bestaande bos. (bron: Ecoplan Natuurontwikkeling) 

• Sloten

Waar nog sloten liggen die water aan de Lange Bleek onttrekken, worden deze dichtgemaakt. Verdroging is een belangrijk item voor onze natuur in het algemeen en de Lange Bleek in het bijzonder. De zeer diep uitgegraven Peelvenloop, die erg verdrogend werkt op de natuur, kunnen we helaas niet dichtgooien, want dan wordt het Peelven (nu een landbouwgebied) weer een moeras.

• Weilanden

In de weilanden komen grote ‘vlokken’ met loofhout (bomen én struiken). Soorten als zomereik, winterlinde, ratelpopulier, haagbeuk, meidoorn, sleedoorn en viltroos worden ingeplant. Er komt een tijdelijke raster rond de jonge aanplant, om te voorkomen dat het vee het meteen afvreet. Het bos van de Lange Bleek wordt dus vergroot, er komen als het ware uitlopers van het bestaande bos naar de weilanden. De eerste aanplant is in het voorjaar van 2021 al aangebracht in de weilanden langs de Somerenseweg.
Op de weilanden worden in de lage delen enkele (veedrink)poelen graven. De meeste poelen op de Lange Bleek, evenals het Bultven, vallen veel te vaak droog. Door nieuwe poelen aan te leggen op slim gekozen plaatsen, hopen we meer oppervlaktewater te houden.

• Begrazing

Op dit moment staan er rasters om de verschillende heide- en weilandpercelen met overal aparte begrazing. Deze rasters gaan weg en er komt één groot raster om het totale gebied; grofweg begrensd door de Somerenseweg, Vlaamseweg, het Peelven en het Keelvengebied van de gemeente Someren. Schotse Hooglanders, een kleine kudde schapen en Exmoorpony's zullen dit gebied begrazen. Ze lopen dus niet meer alleen in het weiland of op de hei, maar kunnen ook het bos begrazen. Hun vraat, tred en mest zorgt voor meer variatie en biodiversiteit. Hiermee kan het verkregen open boslandschap in stand gehouden worden. Runderen, schapen en paarden grazen op verschillende manieren. Ook gebruiken ze het terrein niet hetzelfde. Deze combinatie van dieren levert ook variatie op. Met deze nieuwe wijze van begrazen zal naar verwachting in 2022 gestart worden.

Interactie tussen begrazing, vegetatie en bosontwikkeling (bron: Ecoplan Natuurontwikkeling)

Onderschrift illustratie: De interactie tussen begrazing en vegetatie en bosontwikkeling ontwikkelt een mozaïek van horizontale en verticale vegetatiestructuren. Deze gaan geleidelijk in elkaar over en verplaatsen zich in ruimte en tijd.

• Somerenseweg

De Somerenseweg doorsnijdt over een lengte van 7 kilometer verschillende natuurgebieden, zoals de Lange Bleek, Strabrechtse Heide en Somerense Heide. Op een plek bij het Platvoetje (een ven) werden jaarlijks honderden amfibieën doodgereden. Bij een IVN-onderzoek in 2019 bleken er meer dan 3000 padden, kikkers en salamanders over te steken! Hier komen amfibietunnels te liggen en schermen te staan.
Ook worden er jaarlijks veel overstekende zoogdieren, van ree, das, vos tot marter en zelfs zwijnen, doodgereden op deze weg. Er komt vanaf Heeze tot aan de Vlaamseweg aan weerszijden een raster (niet te verwarren met het veel lagere veeraster rondom de Lange Bleek). Er komt een wildtunnel onder de weg die het de dieren mogelijk maakt over te steken. De verkeerssituatie wordt hierdoor ook veiliger. De gemeente Heeze-Leende is trekker van deze aanpassingen aan de Somerenseweg.

De omvorming van de Lange Bleek naar een open boslandschap, in combinatie met de maatregelen aan de Somerenseweg, is een flinke vooruitgang voor de instandhouding, toename en verspreiding van allerlei diersoorten. Van insecten (waaronder vlinders) tot vogels en van amfibieën tot zoogdieren. 

Mantel zoomvegetatie

Onderschrift illustratie: Getekende impressie van een mantelzoom vegetatie. Door selectief, kleinschalig en gespreid in de tijd om te vormen en te grazen, ontstaan paradijsjes voor wilde bloemen en grote en kleine dieren. (Bron: Ecoplan Natuurontwikkeling) 

Planning

De werkzaamheden worden over meerdere jaren uitgesmeerd, van 2021 tot 2024. De omvorming begint met boswerkzaamheden in het eerste kwartaal van 2021. In het najaar van 2021 wordt een veeraster geplaatst aan de randen van de Lange Bleek.